BOZCAADA:

Türkiye'nin 3. büyük adasıdır.Bozcaada, Ege Denizinin kuzeyinde, Çanakkale iline bağlı küçük bir adadır.Çanakkale Boğazının hemen girişinde yer alıyor. Yerleşim, adanın kuzeydoğusunda yer alan ilçe merkezinde toplanmış. Bunun dışında herhangi bir köyü bulunmuyor.

Bozcaada Kale

Resmi nüfusu 2.543 olup, kışları 1.500 civarına düşer, yazları ise bu sayı 5.000'e kadar çıkmaktadır.

COĞRAFYA:

Zamanımızdan 15 bin yıl önce Bozcaada, Gökçeada ve Limni esas kara parçası olan Anadolu’ya bitişik olup henüz Çanakkale Boğazı da teşekkül etmemiştir. Bundan sonraki 5 bin yıl devamınca jeolojik olaylar neticesi Gökçeada, Limni ve Çanakkale boğazı teşekkül etmiş Ege denizi Marmara ile birleşmiştir.

6 bin yıl önce Holosen adı verilen bir çağ yaşanmış,Ege kıyıları Holosende önemli değişimlere uğramıştır.İşte bu değişimler sonucu Bozcaada meydana gelmiş ve kıyılar bugünkü halini almıştır.

Bozcaada'nın yüz ölçümü etrafındaki adacıklarla beraber 37.6 km2, çevresi 38 km'dir,ana karaya uzaklığı 6 km'dir.
Çanakkale İlinin Bozcaada ilçesi,Çanakkale Boğazının 18 deniz mili güneyinde; Doğusundaki en yakın Anadolu kıyısı olan Kum burnu mevkine 3 mil, Yük yeri Feribot İskelesine 3,5 mil mesafededir.
Bozcaada Ege Denizinde Ülkemize ait olan iki adadan biri olup Gökçeada’ya 29 mil uzaklıktadır. Çanakkale İl merkezine uzaklığı ise 27 mil Kuzeybatıdaki İmroz’a 20,Batıdaki Limni’ye 30, Güneydeki Midilli’ye 32 mil uzaklıktadır.

Adanın tam mevkii şöyledir;

ENLEM: 39 derece 48’ N Kuzey
BOYLAM: 26 derece 02’E Doğu

Bozcaada, iç kısımlarındaki ufak yükseltilerin dışında büyük düzlüklerden oluşuyor. En yüksek noktası 192 mt. ile Göztepe'dir.

Adanın doğal bitki örtüsü maki ve ufak çalılıklar dır. Adanın boz görünmesinin sebebi rüzgara açık kısımlarında ağaç yetişmemesidir. Ama kuytu kısımlarda yer yer çamlıklara rastlanır. Yüz ölçümünün 1/3’ünü bağlar oluşturur. Adada 12 koy ve 12 burun bulunuyor. Adanın etrafında irili ufaklı 17 adacık bulunuyor. Kışın akan ufak derelerin dışında başka akarsuyu bulunmuyor.

Bozcaada'da Arazi Şekilleri;

Tepeler : Adanın genel yapısı genellikle alçak ve basık olmasına rağmen birkaç tepe bulunmaktadır.

En yüksek noktası ile 192 metre ile Göztepe’dir.

1. Göztepe ( 192 m )

2. Yenikale Tepe ( 115 m )

3. Hacı Mahmut ( 92m )

4. Tuzburnu Tepe ( 84m )

5. Kaplan Tepe ( 75m )

6. Yalama Tepe ( 65m )

7. Fakı Tepe ( 57 m )

Burunlar : Eskikale Burnu,Erenler Burnu,Tabya Burnu,Nar Burun,

Sarıtaş Burnu,Tuz Burnu,Kocatarla Mermer Burnu,Sulubahçe Burnu,

Habbeli Burnu,Batı Burnu,Killik Burnu,olmak üzere 12 burun mevcuttur.

Koylar : Liman Koyu,Değirmenler Koyu,Poyraz Limanı,Çanak Limanı,Çapraz Limanı,Kocatarla Limanı,Lagor Limanı,Ayana Limanı,Ayazma Koyu,Sulubahçe Koyu, İğdelik Koyu, olmak üzere 12 koyu mevcuttur.

Bozcaada’nın etrafında büyüklü,küçüklü 13 ada vardır.

Adalar: Tavşan Adası,Yılan Ada,Fener Adası,Taş Ada, Yıldız Ada,Kaşık (Kemal) ve Gökçe Adalar,Sıçancık Ada,Presa ve Orak Adalar,ı Tuzburnu Adası,İncirli Ada ve Baklataşı Adadır.

Tavşan Adası / MAVRİ:Adanın 10 km kadar kuzeyindeki en büyük ada olup 93 km 2 genişlikte,20-25 metre yüksekliktedir.Kıyı uzunluğu 5 km dır.

Yılan Ada:Bozcaada'nın Kuzey doğusunda yer almakta olup Kıyı uzunluğu 1.2 km yüz ölçümü 0.08 km2 dir.
Fener Adası:Adanın 1.5 mil doğusunda küçük bir adadır.Üzerinde bir deniz feneri ve bir bekçi binası vardır.

Taş Ada:Bozcaada’nın doğu kıyısına 200 metre kadar mesafede Katranlık Burnu karşısında büyükçe bir kaya parçasıdır.
Yıldız Ada / MAUNA:Adanın kuzey batısına yakın bir yerde Killik Burnu karşısındadır.
Kaşık (Kemal) ve Gökçe Adalar: Bu iki adaya Horoz Taşları da denir.Yıldız adanın doğusundadırlar.
Sıçancık Ada:Bu adada Horoz taşlarının doğusundadır.
Presa ve Orak Adaları Bozcaada ile Tavşan ada arasında yer alan bu iki küçük ada tavşan adası ve yılan adası ile birlikte tavşan adaları veya Eşek adaları diye bilinmektedir.
Tuzburnu Adası ve İncirli Ada:Bozcaada’nın doğusunda Tuz burnu kıyılarına yakın mesafede bulunan iki küçük adadır.
Baklataşı Ada:Bozcaada’nın güneyinde yer alan tek adadır.Habbele kumsalı civarındadır. 

Bozcaada'nın hemen hemen büyük bir kısmı düzlüklerden oluşmaktadır.

Bunlar;
- Habbele Ovacığı
- Tekir Bahçe
- Sağır’ın bahçe
- Papaz Bahçe
- Sulu Bahçe
- Çayır Mevki
- Poyraz Limanı Ovacığı





Bozcaada akarsu bakımından zengin değildir.Adada bulunan derelerin isimleri ise ;Kocamış,Balcılar,Çanel, Hacımahmut,Kulkutoğlu,İçmece, Sulubahçe, Yanakut, Habbelipınar ve Tuzburnu’dur.

Yukarıda adı geçen akarsular ancak kış yağmurlarıyla birlikte 
hareketlenmektedir.

Bozcaada'nın 11 koyu bulunmaktadır.
Bunlar;

 -Liman Koyu
 -Değirmenler Koyu
 -Poyraz Limanı
 -Çanak Limanı
 -Çapraz Limanı
 -Kocatarla Limanı
 -Lagor Limanı
 -Ayana Limanı
 -Ayazma Koyu
 -Sulubahçe Koyu
 -İğdelik Koyu

İKLİM:

Bozcaada Akdeniz ikliminin etkisi altında olduğundan bitki örtüsü genel olarak makiliktir.Ancak güneybatı bölümlerinde çamlıklar mevcuttur. 

Adanın bitki örtüsü hakkında en geniş araştırmayı Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Botanik Kürsüsü Öğr.Üyelerinden Dr.Özcan Seçmen tarafından yapılmış ve 1977 yılında Tübitak tarafından yayınlanmıştır.

İki yıllık bir araştırmanın eseri olan bu çalışmada Bozcaada’nın 65 değişik familya grubundan 437 tür bitki çeşidine sahip olduğu ortaya konulmuştur.

Bozcaada'nın bulunduğu coğrafyadan farklı, kendine özgü bir iklim yapısı bulunuyor. Akdeniz ikliminin etkisi altında olmakla birlikte boğazın tam çıkışında yer alması nedeniyle kuzey rüzgarlarını bolca alıyor. Bu durum nem oranının düşük olmasına ve böylece iyi üzüm yetişmesine olanak sağlıyor.

Adadayken rüzgarla yaşamayı öğreniyorsunuz.  Rüzgarın poyraz mı yoksa lodos mu estiği bilmeniz gereken bir bilgi haline geliyor. Çünkü bir adadaysanız denize girilecek yeri rüzgarın yönü belirliyor. Kuzeyden esiyorsa güneye, güneyden esiyorsa kuzeye yönelmek gerekiyor en basit şekliyle...

Rüzgarı en çok ada dışındakilerin sıcaktan yandığını duyduğunuz yaz günleri seveceksiniz. Çünkü siz onun serinletici etkisi sayesinde bunalmadan tatil yapıyor olacaksınız. Rüzgarın bir nimet olduğunu sörf ve yelken yapanlar bilir en iyi. Bozcaada, bu nimeti onlara bol bol sunacak olan adadır aynı zamanda... 

NÜFUS:

500 yıldır Türkler ve Rumların bir arada yaşadıkları Bozcaada’da, nüfus dengesi zaman içinde değişiklikler göstermiş. 1831’de yapılan ilk nüfus sayımına göre 439 Türk, 793 Rum sayılmış. 60’lı yıllara kadar Rum nüfusu yoğunluğunu sürdürmüş. Bu yıllardan sonra çeşitli nedenlerle başlayan göçler sonucunda Rum nüfusu günümüzde 22 kişiye kadar düşmüş.  Yazın adadaki evlerini ziyarete gelen yurtdışındaki Rumlarla bu sayı biraz daha artıyor. 2007 nüfus sayımına göre adanın resmi nüfusu 2276. Yazın gelen ziyaretçilerle ada nüfusu 10.000’e kadar çıkabiliyor. Son yıllarda büyükşehirlerden göç ederek adaya yerleşenlerin sayısında da artış görünüyor.

TARİH:

Antik çağda Leukophrys, Yunan Mitolojisinde Tenedos adıyla anılan Bozcaada, stratejik konumundan dolayı çağlar boyunca birçok kez istilaya uğramış ve el değiştirmiş. Adadaki nekrapol sahasında yapılan kazılardan anlaşıldığı üzere adanın tarihi M.Ö. 3000 yıllarına dayanıyor. Adanın bilinen ilk sakinleri Pelasg'lar. Daha sonra sırasıyla Fenikeliler, Atinalılar, Yunanlılar, Persler, Büyük İskender, Bizanslar, Cenevizler, Venedikler ve Osmanlılar adaya hakim olmuş. 

Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethetmesinden sonra Bozcaada, Türkler için önem kazanmış ve 1455’te Osmanlı topraklarına katılmış. Bu tarihten itibaren Osmanlılar ve Venedikliler arasında Bozcaada için mücadeleler olmuş ve adanın hakimiyeti zaman zaman Venediklilere geçmiş. 

Osmanlı yönetiminde geçen uzun bir dönemden sonra, Balkan Savaşları sırasında 1912’de Yunanistan tarafından işgal edilen ada, 1923 Lozan Anlaşmasıyla Gökçeada ile birlikte Türkiye Cumhuriyeti’ne bağlanmış.

Adanın tarihine Çanakkale Boğazı'nın girişindeki önemli stratejik konumu damgasını vurdu.

Yunanlılar Troya Savaşı sırasında o zaman ki Bozcaada'daki bir liman olan Aulis'i üs olarak kullanmışlardır.

Tenedos adı Herodot'un yazılarında sık sık geçmektedir. Antik çağ'da Midilli adasında oturan Aiolya halkının bir kısmının buraya yerleştiği tahmin edilmektedir.

Ada, İyonya ayaklanmasından sonra önce Perslerin sonra Romalıların egemenliğine girdi. Roma İmparatorluğunun parçalanmasından sonra Bizans İmparatorluğu sınırları içinde kaldı.

Türklerin adayla ilk bağlantısı, Aydınoğlu Umur Bey'in İzmir'i fethettikten sonra 1328'de 8 gemilik bir filosuyla Bizans yönetimindeki Bozcaada'ya gelerek yağmalaması olmuştur.

Bu dönemde Venedik ve Cenevizliler, ticari faaliyetlerine yararlı olacağı düşüncesiyle adayı ele geçirmek için bir rekabet içine girdiler. 1377'de Bizans İmparatoru, askeri yardım karşılığında adayı Venedik'e verdi. Ceneviz'in buna tepki göstermesi üzerine Venedik ile aralarında çatışma başladı. İki devlet 1381'de Torino'da bir antlaşma yaparak adayı boşaltmaya ve tarafsız bölge olmasına karar verdiler. Venedikliler bu antlaşma uyarınca ada halkını tümüyle boşalttılar ve Girit'teki Kandiye kentine taşıdılar.

Ada uzun süre boş kaldı. İspanyol seyyah Clavijo, 1403'te Bozcaada'ya geldiğinde üzüm bağları, meyve ağaçları, tavşanlar ve büyük bir kalenin yıkıntılarıyla karşılaştı, ancak yerleşik kimse bulamadı.

Fatih Sultan Mehmet döneminde 1455 yılında Gökçeada (İmroz) ile birlikte fethedilen ada, Osmanlı donanmasının ikmal üssü olarak kullanıldı. Bunun üzerine Venedikliler adaya tekrar asker çıkardılar. 1464'te Mahmut Paşa, adayı tekrar Osmanlı topraklarına kattı. 16. yy'da Bozcaada, Piri Reis haritalarında şimdiki ismiyle belirdi.

Girit meselesi dolayısıyla patlak veren 1645-69 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda Venedikliler Osmanlı Donanması'nın Girit'i tamamen fethetmeye çalışan kara kuvvetlerine takviye yapmasını engellemek için Çanakkale Boğazı'nın Ege ağzını kapamayı denediler ve bu bağlamda 1656 yılında Bozcaada'yı almaya muvaffak oldular. Ancak hemen ertesi yıl toparlanan Türk donanması adayı tekrar Osmanlı topraklarına kattı.

1683 yılındaki İkinci Viyana Kuşatması'nı takip eden savaşlar silsilesinde Türk ve Venedik donanmaları Ege Denizi'nde birçok kereler karşı karşıya geldi. Bunların en önemlilerinden biri Bozcaada açıklarında gerçekleşti. Bozcaada Deniz Savaşı olarak bilinen muharebede Osmanlı donanmasını yöneten Mezomorto Hüseyin Paşa, Molino yönetimindeki Venedik donanmasına karşı önemli bir zafer kazandı.

1806-12 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında ada 1807 yılında Rusya tarafından işgal edildi, yakıldı ve kalesi tümüyle yıkılıdı. 1842'de II. Mahmut kaleyi yeniden yaptırdı. 1866'da Osmanlıların Cezayir-i Bahr-i Sefid vilayetine bağlı Limni sancağına bağlandı.

1822'de Yunan Bağımsızlık Savaşı sırasında Konstantinos Kanaris Osmanlı Donanması'na karşı Bozcaada açıklarında bir saldırıyı yönetti ve bir Osmanlı gemisini batırmayı başardı.

Bozcaada Çanakkale Savaşı'nda ada İngiliz ve Fransız kuvvetleri tarafından işgal edildi ve lojistik destek için kullanıldı. Bu dönemde müttefik kuvvetler Ayazma Tepesi'nde, Habbele Ovası'nda ve Habbele Tepesi'nde savaş uçakları için üç pist yaptı. Savaş sırasında müttefik askerleri, Bozcaada'da tedavi oldu ve dinlendi.

Bozcaada 24 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Antlaşması ile Türkiye Cumhuriyeti'ne bırakıldı. Türkler, adayı aynı yılın 20 Eylül günü teslim aldılar.

Bozcaada belediyesi de adanın Türkiye'ye geçmesinin hemen ardından yine 1923'te kuruldu.

Bozcaada Harita:

  

The Map of Tenedos:

Bozcaadanın uydu fotoğrafı:

Kaynakça:
http://tr.wikipedia.org/wiki/Bozcaada
http://www.bozcaada.gov.tr/